文献(藏文部分)

发布时间:2021-11-19 18:02:47 | 来源: | 作者: | 责任编辑:

文献研究在本年度取得了丰硕的成果,其中既有新文献的发现,也有相关文集和史籍的整理与出版,针对文献的研究文章也占据相当的比重。

首先是新文献的发现。近年来,西藏阿里地区陆续发现了一些古文献,其中一些珍贵历史文献的发现,为学界研究古代西藏的历史、政治、军事、宗教和文化提供可贵的参考资料。本年度西藏人民出版社出版的“西藏文化经典丛书”之七,就是近年来在阿里新发现的史籍——《太阳王系和月亮王系》(ཉི་མའི་རིགས་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་དང་ཟླ་བའི་རིགས་ཀྱི་རྒྱལ་རབས།)。该文献分两个部分,第一部分为《太阳王系》(ཉི་མའི་རིགས་ཀྱི་རྒྱལ་རབས།),作者可确认为古格班智达扎巴尖参(གུ་གེ་པཎྜི་ཏ་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན།),文献首尾全。第二部分为《月亮王系》(ཟླ་བའི་རིགས་ཀྱི་རྒྱལ་རབས།),作者不详,尾残。这两部古籍主要讲述古格王朝的历史,对阿里和古格王朝的历史做了全面独到的叙述,具有重要的史料价值。

更藏(གུང་སྲོང་།)、更登(དགེ་འདུན།)的《四川理塘夏坝寺石窟发现的古文献》(ཁམས་ཕྱོགས་ལི་ཐང་རྫོང་བཞག་མ་ཐང་དགེ་ལྡན་བཤད་སྒྲུབ་ཆོས་གླིང་གི་བྲག་ཕུག་ནས་རྙེད་པའི་ཡིག་རྙིང་གི་སྐོར་གླེང་བ།《中国藏学》第1期)一文对四川甘孜理塘夏坝寺石窟发现的相关古文献进行了介绍。从发现的古文献看,95%为金汁和银汁书写的佛教经文,保存相对完好。其余5%为手抄本,内容涉及西藏古代历史和历史人物往来书信,其中一些字体近似于敦煌古藏文文书,但是由于破损严重,有待于进一步整理和研究。

其次是传记和史籍的整理与出版。本年度,中国藏学出版社出版了“《西藏通史》藏文资料丛刊·历辈班禅大师传”共6卷8册,分别为洛桑却吉坚赞(བློ་བཟང་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་སོགས།)等著《第一世至第四世班禅大师传》(པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་དང་པོ་ནས་སྐུ་ཕྲེང་བཞི་པའི་བར་གྱི་རྣམ་ཐར།),洛桑益西(བློ་བཟང་ཡེ་ཤེས།)、班典益西(དཔལ་ལྡན་ཡེ་ཤེས།)著《第五世班禅洛桑益西传》(པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་བ་བློ་བཟང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་ཐར།上、下册),贡却晋美旺布(དཀོན་མཆོག་འཇིགས་མེད་དབང་པོ།)著《第六世班禅班典益西传》(པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་དྲུག་པ་དཔལ་ལྡན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་ཐར།上、下册),吉苏洛桑金巴(དཀྱིལ་ཟུར་བློ་བཟང་སྦྱིན་པ།)著《第七世班禅丹贝尼玛传》(པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བདུན་པ་བསྟན་པའི་ཉི་མའི་རྣམ་ཐར།),洛桑旦增旺杰(བློ་བཟང་བསྟན་འཛིན་དབང་རྒྱལ།)著《第八世班禅丹贝旺秋传》(པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བརྒྱད་པ་བསྟན་པའི་དབང་ཕྱུག་གི་རྣམ་ཐར།),扎什伦布寺志编撰小组(བཀྲས་ལྷུན་དགོན་པའི་ལོ་རྒྱུས་རྩོམ་སྒྲིག་ཚོགས་པ།)著《第九世班禅却吉尼玛传》(པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་དགུ་པ་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མའི་རྣམ་ཐར།)。这套传记写成于不同的历史时期,忠实地记录了第一世至第九世班禅的生平经历和历史功绩,作者对传主的了解,以及对资料的掌握非其他类似传记可以比拟,对研究历辈班禅的历史具有非常珍贵的史料价值。

西藏人民出版社出版的“西藏文化经典丛书”第5卷为多仁班智达旦增班觉(བསྟན་འཛིན་དཔལ་འབྱོར།)的《多仁家族史》(དགའ་བཞི་བའི་བྱུང་བ་བརྗོད་པ་ཟོལ་མེད་གཏམ་གྱི་རོལ་མོ།)。该著是作者多仁丹增班觉的自传体传记,全书以其父公班智达及其本人的经历为中心,集中展现了18世纪初至19世纪初百余年间其家族的兴衰历史,其中涉及当时西藏历史上诸多重大事件及人物,为我们研究清朝的西藏地方历史,以及清朝治藏政策提供了珍贵的第一手资料,历来为学界所推崇。

巴沃·祖拉昌巴(དཔའ་བོ་གཙུག་ལག་ཕྲེང་བ།)的《玛尔巴大师传》(རྗེ་བཙུན་མར་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་གྲུབ་པའི་ངོ་མཚར་བརྗོད་པ་བཞུགས་སོ།།西藏人民出版社)是诸多玛尔巴大师传记中的一种,全书主要以玛尔巴译师三次赴古印度求法为线索,详细描述了玛尔巴不畏艰辛远赴异域及广拜名师潜心求法的基本过程,并就其返藏后授徒讲法和弘扬佛教的事业做了介绍。

仁钦桑布是后弘期著名译师,在藏传佛教史上具有很高的地位,关于其传奇的一生和历史贡献,流传下来的诸多传记都做了详细的描述。次仁顿珠(རྨེ་རུ་ཚེ་རིང་དོན་གྲུབ།)的《大译师仁青桑布传记》(ལོ་ཆེན་རིན་ཆེན་བཟང་པོའི་མཛད་འཕྲིན་ཞིབ་མོ་རྣམ་འབྱེད།西藏人民出版社)根据目前收集到的几种传记版本,通过对比研究和考证分析,对大译师的生平进行了较为全面的梳理。在此基础上,作者就大译师的显密翻译成就及其与佛教新密、藏文厘定的关系等分析了大译师的历史功绩,并就大译师与当时的佛教古寺、高僧大德之间的关系进行了探讨。

第三是文献研究方面的成果。其中对古文献的注释有穷达(འདར་ཚ་ཁྱུང་བདག)注释的《益西卫广校注》(ལྷ་བླ་མ་ཡཻ་[ཡེ་ཤེས་]འོད་ཀྱི་རྣས་[རྣམ་ཐར་]རྒྱས་པ་བཞུགས་སྷོ།[བཞུགས་སོ།།]),《甘南民族师范学院学报》第1—4期)。《益西卫广校注》是关于拉喇嘛益西沃的一部珍贵传记,本文对其做了详细的注释,对了解拉喇嘛和古格王朝的历史具有重要的史料价值。

对文献的考证和辨析方面的文章。比如江琼·索朗次仁(ལྕང་ཆུང་བསོད་ནམས་ཚེ་རིང་།)的《〈声明要领二卷〉成书年代辨析》(གསར་དུ་རྙེད་པའི་དཔེ་རྙིང་ལས་འཕྲོས་ཏེ་༼ སྒྲ་སྦྱོར་བམ་གཉིས་ ༽ ཀྱི་ལོ་ཚིགས་སྐོར་གླེང་བ།,《青海民族大学学报》第1期)一文,作者根据印度达布寺新发现的一份新材料,对《声明要领二卷》的成书年代进行了分析。《声明要领二卷》是吐蕃末期藏文厘定时期的重要文献,体现了当时文字厘定的基本原则。作者认为,《声明要领二卷》最初制定于赞普赤松德赞时期的公元783年,后经历代赞普的补充和完善,最终于赞普赤德松赞时期的木马年即公元814年重新厘定。与此类似,索南东主(བསོད་ནམས་དོན་གྲུབ།)的《吐蕃藏文厘定时的重要文献〈声明二卷〉版本研究》(བོད་བཙན་པོའི་སྐབས་ཀྱི་བཀས་བཅད་ཡིག་ཆ་གཙོ་གྲས་སྒྲ་སྦྱོར་བམ་པོ་གཉིས་པའི་པར་གཞི་དཔྱད་བསྡུར།《中国藏学》第3期)一文,对《声明二卷》的版本进行了研究。作者指出,从目前来看,《声明二卷》在大藏经《丹珠尔》中有五种版本,敦煌古藏文文献中有两种版本,达布寺一种版本,手抄本一部,等等。文章根据目前的这些版本,对各版《声明二卷》中相关年代、译师、经典、梵文等进行了对比研究,在此基础上探讨了《声明二卷》即《翻译名义中集》与《翻译名义广集》《翻译名义略集》的关系及当时的翻译原则、方法等问题。

俄措(འོད་མཚོ།)、久白(ལྕགས་བྷེ།)的《〈巴协〉增补本疑点刍议》(སྦ་བཞེད་ཞབས་བཏགས་མའི་དོགས་གནད་ཕྲན་དཔྱད།《攀登》第1期)一文根据《巴协》增补本的相关内容,认为其真正的作者是后弘期的著名佛教大师库顿尊追雍仲,而非吐蕃名僧巴塞囊。文章还结合敦煌文献等史料,就其中金城公主的迎娶者,以及赤松德赞的母亲为谁等问题进行了探讨。

对文献内容和史料价值的分析研究。比如夏吴卡先(ཤ་བོ་མཁའ་བྱམས།)的《有关吐蕃王陵的古籍文献〈密级小册〉及其史料价值探微》(འཕྱོངས་རྒྱས་སྟག་རྩེའི་ཟམ་སྣེའི་རྡོ་རིང་དང་འབྲེལ་བའི་དོགས་གཞི་འགར་དཔྱད་པ།《青海民族大学学报》第2期)一文对藏文古籍文献《密级小册》进行了介绍,在诸多史料中,有的将《密级小册》归入《五史籍》,有的则没有,说明这部古籍与吐蕃最早的史学著作有非常紧密的联系。《密级小册》的主要内容是介绍吐蕃时期的陵墓制度,《弟吴教法史》引用了其全文,但是通过与其他史籍的对比研究,作者认为《弟吴教法史》的作者可能对原文进行了一定的压缩,或者其参考的是《密级小册》不同的版本。文章最后就《密级小册》的文献价值进行了讨论,认为其对吐蕃墓葬制度的研究,以及对牟迪赞普的认识和吐蕃后宫执政文化的研究有重要的参考价值。

叶旦杰(ཡི་དམ་སྐྱབས།)的《乐都县瞿昙寺的明代碑文探析》(གྲོ་ཚང་རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་རྡོ་རིང་ལ་རགས་ཙམ་དཔྱད་པ།《攀登》第3期)一文首先介绍了瞿昙寺的地理位置和寺名来源,然后转录了分立于1425年和1427年的两通石碑的碑文全文,并对其主要内容、语言文字等进行了分析,认为历史上的金石文献对研究当时的历史具有非常重要的史料价值。

从本年度历史考古地理文献研究藏文部分的整体状况看,体现出这样几个特点:

历史研究方面,最突出的特点就是西藏早期历史即吐蕃王朝建立之前历史的研究成果显著增多,史学史研究成果亦取得可喜成果。与此同时,吐蕃王朝史研究方面的论文数量仍然最多,但存在一些重复研究的情况,一些新领域仍需进一步拓展。民国和当代西藏史方面的文章数量明显减少,值得注意。

考古研究方面,针对古代石碑和古代美术的研究取得一定进展,但利用系统的考古学理论和方法进行研究的相关成果依然较少。

地理研究方面,成果主要集中在地名研究上,古代疆域和交通等方面的文章相对空缺。

文献研究方面,文献专题研究相对扎实,考证和解读文献的方法日益成熟。随着一批珍贵史料和传记的出版,以及相关新文献的发现,本年度这方面的成果较为丰富,为进一步开展相关研究打下了坚实的基础。

版权所有 。 保留所有权利。 京ICP备06045333号-1

京公网安备 11010502035580号

Baidu
map