历史(藏文部分)——吐蕃

发布时间:2021-12-09 16:59:18 | 来源: | 作者: | 责任编辑:

2017年,历史和文献研究方面的论著数量相对较多,一些新领域的探索和新材料的发掘体现出了较高水平。与此同时,考古地理研究也扎实推进,尽管数量较少,但整体水平都在平稳提升当中。

一、历史

(一)吐蕃

和往年一样,本年度的吐蕃史在断代史研究中仍然分量最重,不仅数量占据绝对优势,文章质量也可圈可点。整体来看,吐蕃史研究涉及的时间长、主题广、材料多、分析足,体现了藏史研究藏文成果的较高水平。

从吐蕃史研究的基本特点来看,本年度仍然围绕吐蕃制度、文化、人物及重大事件的研究展开。吐蕃制度研究方面,涉及王位继承制度、法律制度、联姻制度等方面的讨论。

在吐蕃历史上,自赞普仲西列开始执行一种独具特色的王位继承制度,规定某王子即位为赞普后,他的其他兄弟就降为“唐参”(ཐང་མཚམས),杜绝其觊觎王位的机会。多杰的《藏族历史上的“ཐང་མཚམས”一词考略》(རྡོ་རྗེ། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་གི་ཐང་མཚམས་ལ་དཔྱད་པ།《中国藏学》第2期)一文,对吐蕃历史上的“唐参制度”进行了研究,通过梳理唐参制度的由来、历代降为唐参的王子及其命运等,分析了唐参制度的社会功能,指出这种制度从根本上防止了统治阶层的分裂,为巩固赞普政权、保障领土安定、团结属下民众发挥了重要作用。文章认为,正是唐参制度的中断,直接造成了统一的吐蕃王朝的分裂和最终的灭亡。与之相对的是索朗次仁和达娃拉姆

的《藏文史籍所载古藏文“ཐང་མཚམས”一词含义新考》(ལྕང་ཆུང་བསོད་ནམས་ཚེ་རིང་དང་ཟླ་བ་ལྷ་མོ། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚང་ཁྲོད་ཀྱི“ཐང་མཚམས”ཞེས་པའི་བརྡ་རྙིང་ལ་དཔྱད་པ།《西藏研究》第1期)。该文对“ཐང་མཚམས”一词的含义进行了新探讨,在回顾学界对“ཐང་མཚམས”一词的理解和研究的基础上,提出从《弟吾教法史》手抄本来看,该词原文似为“ཐད་མཚམས”而非“ཐང་མཚམས”,前者通常专指王族。作者认为,吐蕃王系中降为“ཐད་མཚམས”者,既不是贬为庶民,也不是流放边地,他们仍有一人之下、万人之上的政治地位,积极参与国政,生活在赞普政权的中心地带,死后亦入葬雅隆河谷的藏王墓。

本年度有几篇讨论吐蕃法律的文章,比如尼玛才让在《达日聂瑟时期法律形式考略》(འབེ་བཟའ་ཉི་མ་ཚེ་རིང་། སྟག་རི་གཉན་གཟིགས་དུས་སྐབས་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རགས་ཙམ་དཔྱད་པ།《西北民族大学学报》第1期)一文中对吐蕃赞普达日聂瑟时期的法律形式做了介绍,包括民事纠纷、刑事犯罪、赔偿办法和奖惩制度的实行及其特征。夏吾拉旦的《吐蕃时期诛族之法考》(ཤ་བོ་རབ་བརྟན། བོད་བཙན་པོའི་དུས་སྐབས་ཀྱི་རབས་བཅད་ཚུལ་ལ་རགས་ཙམ་དཔྱད་པ།《西北民族大学学报》第1期)一文,根据见诸敦煌文献的吐蕃“诛族”重罪记载,梳理了“诛族”罪在吐蕃王朝时期的实行及其在不同时期的发展,认为从最初用来严惩造反、谋逆等重犯到后来亦用于重大刑事犯罪,吐蕃的“诛族”之法有其鲜明的时代特色。

娘其才让的《浅析钦氏族与吐蕃王朝的联婚关系》(སྙིང་ལྕགས་ཚེ་རིང་། གདུང་རྒྱུད་མཆིམས་དང་བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་བར་གྱི་གཉེན་འབྲེལ་སྐོར་རགས་ཙམ་གླེང་བ།《攀登》第3期)一文,在分析吐蕃社会性质的基础上,简要地回顾了吐蕃豪族钦氏与王廷的联姻关系,认为五次联姻充分说明了钦氏在吐蕃王朝的历史地位。

吐蕃文化研究,涉及氏族、地域文化和佛苯之争。比如郑堆的《藏族早期姓氏的特点及价值评述》(དགྲ་འདུལ། བོད་པའི་རུས་མིང་གི་ཐོག་མའི་ཁྱད་ཆོས་དང་དེའི་རིན་ཐང་སྐོར་གྱི་དཔྱད་པ།《西藏大学学报》第2期)一文,以藏文史籍和民间传说中早期姓氏为题,通过分析考证,指出了这些姓氏的基本特点,比如母系和骨系的痕迹明显,体貌特征和颜色等容易分辨的词语相对多见等。文章认为,通过研究藏族早期姓氏,有助于我们了解西藏早期社会的意识形态和文化特征。

吉美的《吐蕃时期怒氏兴盛成因之考究》(འགྱུར་མེད། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་གི་ཡབ་འབངས་རུས་དྲུག་ཁྲོད་ཀྱི་སྐར་མ་འོད་ཆེན་ཞིག——ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་ཐད་ནས་སྤུ་རྒྱལ་བཙན་པོའི་སྐབས་སུ་སྣུབས་རུས་ཀྱི་དར་ཚུལ་དང་དར་རྐྱེན་སྐོར་གླེང་བ།《西藏研究》第2期)一文,对吐蕃氏族怒氏的发展历程进行了梳理,并对该氏族在吐蕃时期的兴衰原因做了探讨。怒氏属于雅隆悉补野王统的核心力量——父系六族之一,按照文献记载,早在聂赤赞普被拥立为王之前就已具备一定实力。聂赤赞普称王之后,多有怒氏参政议政、立功受赐的记载,可以说其门人才辈出,在政治和宗教两个领域都取得了显著的成就,从而奠定了前期怒氏、中期噶尔氏、后期没庐和韦氏扶持朝政的吐蕃政治格局。文章同时对怒氏保持长盛的原因进行了分析,认为该氏族人自强不息且多能审时度势是主要原因。赤松德赞之后,怒氏势力渐微,最终有一支远迁朵麦。

完代贡的《吐蕃迎娶文成公主前藏地古有的饮酒习俗》(འབོ་ར་བན་དེ་སྒོམ། རྒྱ་བཟའི་ཡར་སྔོན་ནས་བོད་ཡུལ་ན་ཆང་རག་དར་ཡོད་ཚུལ་ལ་རགས་ཙམ་དཔྱད་པ།《攀登》第1期)一文认为,由于相关史书记载文成公主入藏带去了诸多酿酒师,学界通常认为西藏酿酒始于文成公主进藏时期,经认真分析,这一点完全立不住脚。作者通过对文献的解读,认为朗日松赞乃至更早的拉托托日年赞时期,美酒就用来供奉和饮宴,酿酒师入藏并不能说明之前没有酿酒之术。文章指出,吐蕃时期流行四种酒,除了本土的青稞酒,还有葡萄酒、米酒和蜂蜜酒,是吐蕃与周边大唐、天竺和大食进行文化交流的结果。

人物与重大事件研究方面,主要是吐蕃赞普及其施政研究。比如杨毛措的《藏族王室印度徙入说之茹巴底及迦尔纳故事略考》(གཡང་མོ་མཚོ། རྒྱལ་རབས་གསང་བ་ཆོས་ལུགས་དང་འབྲེལ་ཏེ་རུ་པ་ཏིའི་གཏམ་རྒྱུད་དང་ཀརྞའི་བྱུང་རབས་ལ་དཔྱད་པ།《中国藏学》第1期)一文,以对比研究的手法探讨了藏文文献中第一代吐蕃赞普聂赤赞普的来源问题。关于聂赤赞普的来历,后弘期以来的大部分史籍都记载其来源于印度王族,因战争等多种原因乔装改扮逃到吐蕃,后由雅隆部落拥戴为王。尽管不同史籍对这种西藏王统源于“印度说”的记载在细节上略有区别,但以“茹巴底”的故事为核心框架的本质没有变化。作者在文中通过对比茹巴底和印度著名史诗《摩诃婆罗多》中王子迦尔纳的故事,认为从基本思路或者故事结构来分析,藏文文献中茹巴底的故事原型应该是来自《摩诃婆罗多》中迦尔纳的故事,不过在传播过程中做了一系列的改编,从而使其更加符合西藏本土文化。

扎西加的《重析牟尼赞普“三次平富”及其相关问题》(བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ། མུ་ནེ་བཙན་པོས་དབུལ་ཕྱུག་ལན་གསུམ་བསྙམས་ཞེས་པའི་འབྲེལ་ཡོད་གནད་དོན་འགར་དཔྱད་པ།《青海师范大学学报》第1期)一文认为,所谓的牟尼赞普三均财富,是在一段时间内有计划地先后三次颁布平均财富的旨意,旨在缓解当时社会的各种矛盾,包括上层阶级和平民、旧贵族和新贵族、佛教和苯教等之间的矛盾。实际上,三均财富只停留在颁布层面,并没有得到全面实践。

卓么加的《从朗达玛生前时局看其灭教原因》(སྒྲོལ་མ་རྒྱལ། འུ་དུམ་བཙན་པོའི་དུས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་གནས་བབ་དང་འབྲེལ་ཏེ་ཁོང་གིས་ཆོས་བསྣུབས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་སྐོར་གླེང་བ།《青海民族大学学报》第4期)一文,通过对吐蕃末年政治、经济和文化状况的分析,认为当时佛教的发展已经影响到了吐蕃的方方面面。朗达玛作为统治者,他更关注政治稳定而非佛教发展,当佛教发展影响到吐蕃的政权和社会发展时,便毫不犹豫地实施了灭佛运动。

版权所有 。 保留所有权利。 京ICP备06045333号-1

京公网安备 11010502035580号

Baidu
map